روش‌های آماده سازی سطح (بخش اول)

برای آماده سازی سطح روش‌های گوناگونی وجود دارد که با توجه به موارد ذکر شده و همچنین ملاحظات اقتصادی، یک روش یا مجموعه‌ای از روش‌های زیر را در یک پروژه می‌توان بکار برد.

حلال شویی (Solvent Cleaning)

این روش برای پاک کردن و جداسازی روغن، چربی و گریس استفاده می‌شود. در این روش شستشو با حلال، مواد قلیایی، مواد امولسیون کننده و یا بخار انجام می‌شود. می‌توان این مواد را به صورت‌های زیر استفاده نمود:

•     پاک کردن سطح با پارچه بدون پرز آغشته به حلال
•     غوطه ور کردن سطح در حلال
•     پاشش به روش اسپری بر روی سطح

نکته: در این روش فقط سطح تمیز می‌شود، اما زبری ایجاد نمی‌شود و انتخاب روش به مقدار سطح و امکانات وابسته می‌باشد.

نکته: برای پاک کردن مواد آلی از روی سطح، حتما باید از حلال آلی و برای مواد غیر آلی از حلال غیر آلی استفاده کرد تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

استاندارد مربوط به حلال شویی SSPC / SP1 می‌باشد و برای دسترسی به اطلاعات کامل‌تر می‌توان به استاندارد مذکور مراجعه نمود.

ابزارهای دستی (Hand Tools Cleaning)

استفاده از ابزار‌های دستی برای پاک کردن آلودگی‌های مانند اثر سیمان، بتن، زنگ آهن، رنگ قدیمی، تفاله‌های جوشکاری و … که به سطح چسبندگی زیادی ندارند به کار می‌رود.

در نقاطی که استفاده از ابزار‌های قدرتی ممکن نباشد، می‌توان از این روش استفاده نمود. هرگونه روغن یا چربی باید قبل از شروع این عملیات به وسیله حلال مناسب از روی سطح پاک شود. این روش به دلیل سرعت پایین فقط برای تمیزکاری نقطه‌ای (برای سطوح کم) استفاده می‌شود. در این روش از ابزار‌هایی مانند برس سیمی، کاغذ سنباده، خراشنده، اسکنه، چاقو و چکش تراشیدن (Chipping hammer) استفاده می‌گردد. این ابزارها در زمان استفاده باید کاملا تمیز و عاری از هر گونه آلودگی باشند.

نکته اجرایی: برای استفاده از برس دستی (Wire Brush) می‌توان از نوع برنجی یا آهنی آن استفاده نمود. نوع آهنی به صرفه‌تر می‌باشد اما به دلیل ایجاد جرقه در هنگام تمیزکاری، در مواردی قابل استفاده نمی‌باشد و باید از نوع برنجی آن استفاده نمود. بعد از استفاده از نوع برنجی حتما باید با فشار هوا خرده‌های برنج را از روی سطح پاک کرد، در غیر این صورت با توجه به الکترونگاتیو‌تر بودن فلز برنج نسبت به فولاد، فولاد دچار خوردگی می‌شود).

نکته اجرایی: برای استفاده از کاغذ سنباده مناسب می‌توان از جدول 1 کمک گرفت. همان گونه که ملاحظه می‌شود برای سفارش خرید کاغذ سنباده باید از اعدادی نظیر P20، P80 و… استفاده نمود. هر چه این عدد کوچک‌تر می‌شود زبری آن بیشتر می‌شود و بالعکس. معمولا در پروژه‌ها از کاغذ سنباده P20، P80 و P120 استفاده می‌شود. در استاندارد مربوط به تمیزکاری دستی SSPC/SP2 و ISO 8501، درجه تمیزی سطح St2 , St3 می‌باشد. برای دسترسی به اطلاعات کامل‌تر می‌توان از این استانداردها استفاده نمود.

شکل 1: نمونه‌ای از ابزارهای دستی تمیزکاری و آماده سازی سطح.

جدول 1: مشخصات و کاربردهای انواع کاغذ سنباده.