آشنایی با استانداردهایی که یک مهندس باید بداند

استانداردهای مهندسی در حقیقت چارچوبی هستند که با هدف بهینه سازی شرایط کاری و کاهش میزان سعی و خطا تعیین شده‌اند. این استانداردها در بخش‌های مختلف صنعتی، پزشکی، صنایع غذایی و غیره حضور دارند. رعایت این استانداردها جزء اصلی مراحل کار و تولید است که به افزایش بازده تولید، کمک شایانی می‌کند. در این مقاله به معرفی مهم‌ترین استانداردهای مربوط به هر صنعت پرداخته شده است.

شکل 1: نماد چند استاندارد مهم

1. استاندارد ISO

سازمان بین‌المللی استانداردسازی (The International Organization for Standardization) به اختصار ISO شناخته می‌شود. این موسسه بین‌المللی تعیین استاندارد، متشکل از نمایندگان موسسات استانداردسازی ملی 147 کشور در سراسر جهان است و در شهر ژنو سوئیس قرار دارد.

این موسسه در تمامی حوزه‌های مختلف تولیدی و خدماتی فعالیت دارد. بنابراین دسته بندی استانداردهای ایزو به صورت زیر است:

•         استانداردهای مدیریت کیفیت، سری استانداردهای  ISO 9000
•         استانداردهای مدیریت زیست محیطی، سری استانداردهای  ISO 14000
•         استانداردهای مدیریت کیفیت تجهیزات پزشکی و خدمات مرتبط، سری استانداردهای ISO 13485
•         استانداردهای مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای، سری استانداردهای  OHSAS 18001
•         استانداردهای تخصصی فنی محصولات متناسب با صنایع مختلف، سری استانداردهای  ISO/TS

شکل 2: نمادهای استاندارد ایزو

2. استاندارد DIN

سازمان استاندارد ملی آلمان (Deutsches Institut für Normung – DIN) در راستای استانداردسازی فعالیت دارد. استانداردهای ارائه شده توسط این موسسه، امروزه در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته و تقریباً تمامی جوانب تکنولوژی را در بر می‌گیرد. استاندارد دین آلمان جزو استانداردهای سخت گیرانه در دنیا است که اکثر تولیدکنندگان بزرگ دنیا از این استاندارد برای تولید محصولات خود استفاده می‌نمایند. این استاندارد در کشور ایران در بخش خرید فولاد و چدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شکل 3: نماد استاندارد DIN

3. استاندارد CE

CE برگرفته از عبارت فرانسوی Conformité Européene و به معنی تطابق اروپایی است. علامت CE انطباق محصول با قوانین و مشخصات تعریف شده در کشورهای اروپایی را نشان می‌دهد. محصولی که موفق به اخذ این آرم می‌شود، می‌تواند در تمامی کشورهای اروپای متحد و اتحادیه تجارت آزاد اروپا بدون محدودیت برای فروش به بازار عرضه شود و با داشتن آرم CE مجوز ورود به بازارهای اروپایی را پیدا می‌نماید. علاوه بر کشورهای اروپایی بسیاری از کشورهای همسایه ایران و حاشیه خلیج فارس نیز، داشتن نشان CE را به عنوان شرط پذیرفتن کالاها جهت واردات اعلام کرده اند.

شکل 4: نماد استاندارد CE

4. استاندارد ASTM

نام کامل این استاندارد American Society for Testing and Materials یا انجمن تست مواد آمریکا است. این استاندارد در ابتدا برای استانداردها در رابطه با ریل‌های قطار ارائه شد. تاکنون حدود ۱۳۰۰۰ استاندارد ASTM برای بیش از ۱۴۰ صنعت مختلف در حوزه‌های فولاد، فلزات غیر آهنی، نیروگاه هسته ای، پزشکی، فناوری آب و محیط زیست و حتی منسوجات پارچه‌ای وجود دارد.

شکل 5: نماد استاندارد ASTM

5. استاندارد ASME

ASME نام اختصاری American Society of Mechanical Engineers یا انجمن مهندسان مکانیک آمریکا است. این استاندارد دارای بیش از 600 زیر مجموعه است که در حوزه‌های مختلفی به ویژه ساخت مخازن تحت فشار، لوله کشی‌های صنعتی، خطوط انتقال گاز و محصولات نفتی، آسانسورها، اندازه‌گیری جریان سیالات در کانال‌‌های بسته، جرثقیل‌ها و نیز ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای کاربرد دارند.

شکل 6: نماد استاندارد ASME

6. استاندارد AWS

American Welding Society یا انجمن جوشکاری آمریکا در زمینه استانداردهای مربوط به جوشکاری، برشکاری، لحیم کاری و سایر فرآیندهای وابسته از جمله الکترود، ماسک جوشکاری و گاز محافظ فعالیت دارد.

شکل 7: نماد استاندارد AWS

7. استاندارد NACE

این استاندارد توسط انجمن بین المللی مهندسین خوردگی با هدف کنترل خوردگی در صنایع مختلف، طراحی شده است. استاندارد NACE یکی از پرکاربردترین استاندارد‌ها در زمینه خوردگی در صنعت نفت و گاز کشور ما به شمار می‌رود.

شکل 8: نماد استاندارد NACE

8. استاندارد SSPC

انجمن پوشش‌های حفاظتی آمریکا یا استاندارد SSPC  به عنوان یکی از مهم‌ترین استانداردها در پوشش دهی فلزات به حساب می‌آید. تمرکز این انجمن بر روی حفاظت از سطوح فلزی و سایر سازه‌های صنعتی و دریایی با استفاده از پوشش‌های حفاظتی است و به عنوان یکی از منابع و مراجع معتبر اطلاعاتی در زمینه آماده سازی سطوح، انتخاب پوشش‌ها و اجرای پوشش‌هاست.

شکل 9: نماد استاندارد SSPC

9. استاندارد ملی ایران ISIRI

این مورد مربوط به موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (Institute of Standards and Industrial Research of Iran) است. تولید محصولاتی که استاندارد ملی آن محصول در ایران اجباری است، می‌بایست برای ادامه کار و بقا در بازار ، اقدام به اخذ استاندارد ملی ایران برای تولیدات خود بنمایند. در غیر این صورت، ارائه محصولات غیر قانونی و غیر مجاز خواهد بود.

شکل 10: نماد استاندارد ملی ایران